تیپشناسی روزنامه های آنلاین بنگلادش

بسمه تعالی

تیپشناسی روزنامه های آنلاین بنگلادش

مقدمه: استفاده از اینترنت به ویژه استفاده از وب سایت ها در سراسر جهان درحال افزایش است و اینترنت آن چنان با زندگی روزمرۀ افراد پیوند خورده که جدایی از آن امری اجتناب ناپذیر است. در فضای مجازی میلیون ها وب سایت فعال هست و این وب سایتها هم تیپ های خاص خودشان را دارا است. در این مقاله در باره روزنامه های آنلاین بنگلادش یک تیپشناسی انجام خواهیم داد.

روزنامه آنلاین: روزنامه آنلاین، روزنامه ای است که مطالب یا صفحات آن بر روی یک شبکه جهانی یا روی اینترنت است. محتویات چنین روزنامه به جای چاپ بر روی کاغذ، فقط به صورت فایل های کامپیوتری در دوره های زمانی معینی در یک شبکه اطلاع رسانی متصل به اینترنت قرار می گیرد و مخاطبان چنین نشریاتی می توانند صفحات روزنامه را روی صفحه نمایش کامپیوتر خود ببینند و یا آن را روی کاغذ چاپ کرده و سپس مطالعه کنند. اتصال به شبکه اطلاع رسانی مورد نظر ممکن است از طریق اینترنت یا در یک شبکه داخلی (اینترانت) صورت پذیرد (ببرلی جی هوپ، 2004). البته بعضی از روزنامه های آنلاین، خودشان نسخه چاپی را هم به بیرون می دهند. اکثر روزنامه هایی که قبلاً فقط روی کاغذ چاپ می شد، در حال حاضر در کنار نسخه چاپی، نسخۀ آنلاین دارند

تعداد روزنامه های آنلاین در بنگلادش هم دارد روز به روز زیادتر می شود. بعضی از این روزنامه هایی آنلاین پس از هر اتفاقات محلی، ملی و جهانی بلافاصله به روز می شود و در نقطه های مختلف کشور بنگلادش گزارشگر دارند. هر موقع خبر یا اطلاع مهم به دست مسئولان می رسد، به روز می شود. بر اساس آمار سایت آنلاین نیوزپیپر در بنگلادش 130 روزنامۀ آنلاین دارد. از آنها حدود 10 تا روزنامه، دارای تعداد زیادی از بازدیدکننده است.

در لیست صد سایت برتر از لحاظ تعداد بازدیدکننده در بنگلادش در سایت آلسکا، نام چند تا سایت روزنامه آنلاین به چشم می خورد. در آن لیست ، اولین روزنامه آنلاینی که به چشم می خورد، پرتوم الو دات کام است، این سایت بر اساس لیست آلیکسا، هفتمین سایت پر بازدیدکننده در بنگلادش و دو هزار دویست و هشتاد چهارمین سایت پر بازدیدکننده در کل جهان است. روزنامه بی دی نیوز 24 یک روزنامه آنلاین دیگر است که در لیست آلکسا، دهمین سایت پر بازدیدکننده در بنگلادش و سه هزار پانصد و نود و هفتمین سایت پر بازدیدکننده در کل جهان است.

چون این مقاله ظرفیت تحث تحلیلی همه روزنامه های آنلاین بنگلادش را فراهم نمی کند، ما فقط در باره آن دو سایت ذکر شده، تحلیل انجام خواهیم داد.

برای تحلیل سایت حداقل دو فضایی متفاوت باید بررسی شود. یک- بررسی قابلیت های برنامه سایت که به ظرفیت های نرم افزاری و امکانات برنامه ای سایت توجه می کند. دو- در نگاه دوم متن های و پیوند های سایت که اطلاعات در دسترس و در ارتباط با سایت را که از تنوع نوشتاری، صوتی و تصویری برخوردار است، مورد بررسی قرار می دهد.( عاملی، 1385) در اینجا تمرکز اصلی ما بر امکانات فنی نرم افزاری سایت ها نیست، بلکه تلاش اصلی بر بررسی محتوای مطالب سایتها و قابلیت تعامل سایت با کاربران هدف می باشد. بر اساس معیارهای 12 گانه که ترکیبی است از نگاه دکتر سعید رضا عاملی، آلتر اسمیت ، نیکالو جورج دراگولانسکو و آجیوروف و وولفرام منعکس می گردد، ارزیابی دو روزنامه آنلاین معروف بنگلادش که بالا نامش ذکر شده است، انجام خواهیم داد.

صحیح بودن اطلاعات

در باره صحت مطالب عنوان شده در این دو سایت تردیدی وجود ندارد و به طور کلی مندرج در این سایت چند بخش است. خبر، گزارش و مقاله های زیادی بدون نقض روی صفحه گذاشته می شود. بیشتر اطلاعات مستند است و اعتبار و صحت مطالب تایید می شود.

اعتبار نویسندگان سایت

اسامی همه نویسندگان در این دو سایت ذکر نمی شود. اما در سایت بی دی نیوز 24 خود نخست وزیر بنگلادش و نویسندگان مشهور کشورهم مقاله می نویسد. نویسندگان بخش مقاله، همه شان مشهور هستند و در کشور اعتبار پیدا کردند. مطالب این سایتها نشان می دهد که گزارشگر و دبیران در بخشهای خبر، دارای مهارت بالایی را دارا است. اما اگر این سایتها بخشی تحت عنوان "در باره ما" می داشت و اسامی همه دست اندرکاران را می نوشت، اعتبار همه نویسندگان را می شد ارزیابی کرد.

چگونگی پوشش مطالب

چون اینها سایت خبری هست، انتظار می رود همه خبر مهم روی صفحه داشته باشد. هر دو سایت این انتظار را به خوبی برآورده می کنند. البته کمبود هم احساس می شود. در باره دین هیچ بخشی وجود ندارد. در حالی که 85 در صد مردم بنگلادش مسلمان هستند و بر اساس نظر سنجی ها بیشتر مردم کشور دین اسلام را خیلی اهمیت می دهند. لازم به ذکر است، سایت روزنامه آنلاین پرتوم الو فقط هفته ای یک بار مطالب در مورد زندگی و اسلام منتشر می کنند.

به روز بودن اطلاعات

زمانی که یک سایت به عنوان روزنامه آنلاین را به دوش می کشد، مهمترین ارزش خبری برای آن تازگی و به روز بودن است. پس چون هر دو سایت مورد تحلیل، روزنامه آنلاین است، انتظار می رود اخبار درج شده در صفحات این سایتها به روز و تازه باشد. البته هر دو سایت، همیشه در حال به روز کردن خبرها هستند. هر موقع خبر جدید می رسد، آنها با ذکر تاریخ و منابع در صفحه اول نمایش می دهد و مطالب قبلی را به پایین صفحه می فرستد. و بلاخره مطالب کهنه به آرشیو می پیوندند. هر دو سایت 24 ساعته مشغول به روز کردن خبرها هست.

تراکم و جامعیت مطالب

اخبار مطرح شده در سایت از تراکم موضوعی برخوردار است و در این مورد دسته بندی های موضوعی مشخص به صورت پیوند وجود دارد و توسط جستجوگر سایت هم می توان به دستبندی از اخبار رسید. مقدار زیادی از تبلیغات و آگهی وجود دارد که یک جنبۀ منفی این دو سایت است. بیشتر تبلیغات در باره فروش موبایل و آپارتمان ها هست که با محتوای سایت سازگار نیست.

تعاملی بودن سایت

تعدادی عناصری که نشان از خصیصه تعاملی بودن دارد در صفحه اصلی سایت به چشم می خورد. در بخش" تماس با ما" در سایت پرتوم الو نوشته شده است که سردبیر به سوالات شما پاسخ می دهد. پس از آن کلمه برای سوال، فرم آنلاین گذاشته شده است. در بخش تماس با ما در هر دو سایت، این امکان برای مخاطب فراهم است تا از طریق ایمیل و تلفن با مدیریت سایت ارتباط داشته باشد. هر چند که سوالاتی که به آنها فرستاده می شود، پس از مدت زمان طولانی پاسخ داده می شود. در سایت پرتوم الو، پایین هر خبر امکان ثبت کامنت یا اظها نظر خود دارا است. قسمت ارسال مطالب موجب می شود تا مخاطب حضور و مشارکت در سایت را بیشتر حس کند. چون این امکان برای او فراهم می شود تا بتواند از طریق مطالب تولیدی خود ارسال کنند و رابطه متقابل و دوسویه برقرار شود. هم چنین علاوه بر ار اس اس، در صفحه اول سایت منوی مختلف وجود دارد که امکان فعالیت بیشتری به مخاطب می دهد و علاوه بر این وجود بخش نظر سنجی نیز می تواند تقطه قوت دیگری در تعامل با کاربران باشد که از این طریق نظرات خود را درباره کیفیت روزنامه مطرح می کنند. عضویت در سایت بخش دیگری است که امکان فعال بودن و تعامل هر چه بیشتر در فضای سایت را در اختیار مخاطب قرار می دهد که از این طریق، کاربران می توانند با استفاده از کلمه کاربری و کلمه عبور خود ورود و خروج متفاوتی به سایت داشته باشند و اخبار مهم سایت را از طریق ایمیل خود داشته باشند. هر دو روزنامه آنلاین، در فیسبوک و تویتر کلوپ خوانندگان خود را باز کرده است که در آنجا امکان ارتباط همزمان بین خواننگان یعنی بین کاربران وجود دارد. روزنامه پراتوم الو، هر روز یک نسخۀ اسکن شده از نسخه چاپی هم برای خوانندگان روی صحفه آنلاین قرار می دهد تا لذت خواندن روزنامه چاپی تا حدودی حس شود. ارتباط فضایی بین فضایی وبی و فضایی فیزیکی موضوع سایت هم برقرار است. از نظر رنگ، زیبایی شناسی و معماری فضا، کاربر خود را در یک فضایی آشنا احساس می کند. به علاوه بر ایمیل سردبیر، ایمیل همه دبیر بخش های روزنامه وجود دارد. پیوند ایمیل ها هم فعال هست.

واقع گرائی

هدف واقعی هر دو سایت مطلع کردن و خبر رسانی به کاربران است. در بالایی صحفۀ اول هر دو روزنامه آنلاین این نوع شعارها نوشته شده است. اما سیاست سایتها را توضیح نداده است. هر دو سایت در شعارشان ادعا کردند که آنها بی طرفانه عمل می کند. اما در واقعیت بیشتر مواقع خبرها، مقاله ها و تصاویر و غیره جهت گیری های خاص سیاسی را دارا است. هر دو روزنامه آنلاین مایل به تقویت سکولاریسم هست. اگرچه اهداف به طور شفاف بیان نشده است، اما کاربران انظاراتی که از یک روزنامه آنلاین دارند، تا حد زیادی برآورده می شود. روند حرکت سایت هم امیدوارکننده هست. هر دو سایت دارد هر روز خبرها و مقاله هایی بیشتری را به کاربران ارائه می کند.

سرعت دسترسی

سرعت در فضایی وبی جزء ثابت این فضاست. به عبارتی سرعت به منزله هوا در فضایی مجازی است. سایت بی دی نیوز 24، خیلی سریع باز می شود و آدرس سایت هم به سرعت ظاهر می شود. تغییر صفحات هم سریع فراهم می شود. اما باز شدن سایت پرتوم الو یک مقدار زمان بیشتری نیاز دارد و تغییر صفحات هم سریع فراهم نمی شود. به نظر می رسد، این مشکل بیشتر به علت پایین بودن سرعت اینترنت در کارپیوترهای خانگی است.

خدمات

خدمات روزنامه نگاری به طور کامل به فضایی وبی منتقل شده است. این خدمات برای کاربران موبایل هم قابل استفاده است. هر دو روزنامه آنلاین نسخه ای برای موبایل ها را هم ساختند و از سراسر جهان، مردم از طریق موبایل دارد سایت ها را می خوانند. این خدمات برای همگان قابل استفاده است و نیازمند پرداخت نیست. چون کاربران از این دو سایت، اطلاعات، اخبار و مقاله ها را می خواند، انتظار دارد، بلافاصله پس از یک اتفاق سایت به روز شود، می شود گفت، خدمات سایت نیازهای مورد انتظار کاربران خود را تامین می کند.

خقوق خصوصی کاربران

کاربران اینترنت برای ورود به سایت و خواندن مطالب نیاز به ثبت نام نیستند. البته اگر کسی مایل باشد می تواند عضو هر دو سایت بشود. اما هیچ کدام سایت در باره حقوق خصوصی کاربران سخنی عنوان نکرده است.

تحلیل متی و تصویری سایت

متن وبی باید از یک طبیعت چند متنی و چند رسانه ای برخوردار باشد. روزنامه آنلاین بی دی نیوز24، این امکان را تا حدودی فراهم کرد. اما روزنامه آنلاین پرتوم الو، از این جهت خیلی موفق نیست. این روزنامه فقط فایل صوتی چند خبر مهم را دارد. در حالی که روزنامه بی دی نیوز24، فایل تصویری و صوتی خبرهایی مهم را برای عموم می گذارد. هر دو سایت هیپرلینک های مختلف دارد. امکان تحلیل متنی و تصاویری اتوماتیک وجود ندارد.

استفاده آسان از فضای وبی

آسایش، مفهومی است که چگونگی فضا و چگونگی انجام کار و احساس فرد را در یک فضا منتقل می کند. در اینجا به ارزیابی سهولت استفاده از سایتها توجه می شود که پنج محور اساسی دارد و بر مبنای آنها سوالاتی طرح می شود. این پنج محور عبارت اند از:

پیوندها: پیوندهای این دو سایت مرتباً به روز می شوند و بیشتر پیوندها مربوط به سایت های خبری و روزنامه آنلاینی هستند. متن پیوندها به حدود زیادی منعکس کننده هدف واقعی است.

انعکاس نظر کاربران

سایت پرتوم الو نظر کاربران را خوب انعکاس می دهد. چون زیر هر خبر یا مطلب، کاربران می توانند نظر خود را بنویسد. اما در سایت بی دی نیوز 24 این امکان وجود دارد. هر دو سایت اطلاعات لازم در مورد تماس با مسئولان سایت قرار داد و هر صفحه پیوند به مسئولان سایت وجود دارد. فرم برای نظر سنجی در مورد یک خبر یا اطلاعات خاص وجود دارد و نتیجه نظرسنجی را به طور اتومایک ارائه می دهد.

قابل دسترس بودن " هویتهای وبی"

چون این سایتها تقریباً لحظه به لحظه به روز می شود. کاربران این احساس را دارند که مسئولان در خانه مجازی حضور دارد. اما در مورد اظهار نظر و سوالات سریع جواب نمی دهند.

طراحی: فضایی هر دو سایت زیبا است. البته اگهی های زیاد این فضا را یک مقداری شلوغ کرده است. رنگبندی ها هم چشم را اذیت نمی کند. از لحاظ فنی، در سایت بی دی نیوز 24، حداقل های قدرت دریافت مطالب را در نظر گرفته است.

حرکت در سایت

هر دو سایت ار امکانات قابل انتباق با سیستم های مختلف برخوردار است. فضا خود راهبر است. نقشه های راهنما، علائم و نشانه ها حرکت در فضا را راحتتر کرده است.

نتیجه گیری

بیشتر روزنامه های آنلاین بنگلادش، معیارهای کیفیتی 12 گانۀ دکتر سعید عاملی، آلتر اسمیت، نیکالو جورج دراگولانسکو و آجیوروف و وولفرام را رعایت نمی کنند. بیشتر روزنامه های آنلاین خبرها را بلافاصله پس از انفاق به روز نمی کنند و دارای گزارش های اختصاصی نیستند. این روزنامه ها باید معیارهای استاندارد را رعایت کند. البته چند روزنامه آنلاین هست که معیارهای 12 گانه را به حد زیادی رعایت می کنند و تعداد خوانندگان این روزنامه ها هم بالا است. ما به عنوان نمونه دو روزنامه آنلایی که در لیست سایتهای آلسکا نسبتاً در بالا قرار دارند، را تحلیل کردیم و دیدیم کیفیت بالا باعت شده است که خوانندگان زیادی داشته باشد و آگهی های زیادی نصیبشان شود.

منابع:

عاملی، سعیید رضا.(1385) ارزیابی فضایی مجازی ایران، زمستان 1385، مجموعه مقالات دانشجویی صص 16-17

عاملی، سعیید رضا.(1385) ارزیابی فضایی مجازی ایران، زمستان 1385، مجموعه مقالات دانشجویی صص 137-130

G. Hope, Beverley, & Li, Zhiru (2004). Online newspapers: the impact of culture, sex, and age on the perceived importance of specified quality factors . Information Research journal Vol. 9 No. 4 July 20-23

www.alexa.com

www.online newspaper.com

www.prothom-alo.com

www.bdnews24.com

... ... ... ..